امامان پاک ما در میان مردم و با مردم میزیستند، و عملا به مردم درس زندگی و پاکی و فضیلت میآموختند، آنان الگو و سرمشق دیگران بودند، و با آنکه مقام رفیع امامت آنان را از مردم ممتاز میساخت، و برگزیدهی خدا و حجت او در زمین بودند در عین حال در جامعه حریمی نمیگرفتند، و خود را از مردم جدا نمیکردند، و به روش جباران انحصار و اختصاصی برای خود قائل نمیشدند، و هرگز مردم را به بردگی و پستی نمیکشاندند و تحقیر نمیکردند…
در این شماره با توجه به نزدیک شدن به ایام میلاد پر نور و سرور سلطان سرزمین مادری مان امام علی ابن موسی الرضا علیه آلاف تحیه و الثنا نیکو دیدم تا به حد بضاعت اندکم در توصیف شمه ای از کرامات و اخلاقیات آن حضرت قلم را بر لوح دل بنگارم. باشد که به برکت ذکر نام مبارکشان دری از در های بهشت بر رویمان گشوده شود.
بی گمان یکی از مسئولیت ها و وظایف مؤمنان، زنده نگه داشت امر دین است. امر دین به معنای مجموعه ای از آموزه های اجتماعی دین است. اگر دین به معنا و مفهوم مجموعه ای از گزاره های معرفتی و دستوری برای شناخت موقعیت خود در هستی و کوتاه ترین و آسان ترین راه رسیدن به کمال مطلق، مجموعه ای که مرتبط با امور اجتماعی و هنجاری جامعه است امر دین است در دین همواره سخن از دو وظیفه مختلف ولی در راستای یک دیگر است. بخشی که انسان را با خود و خدا و هستی آشنا می سازد و برانسان است که با شناخت خود و خدا و هستی اعمال و رفتاری را انجام دهد که وی را به کمال برساند و تزکیه نفس و تکامل شخصیتی بیابد و بخشی دیگر که به عنوان اقامه دین از آن تعبیر می شود.
بسیاری از اوقات درباره قیام حضرت ابی عبدالله شنیده شده که آن حضرت برای اقامه دین و احیای سیره جدش و نیز اقامه نماز و زکات و امر به معروف و نهی از منکر قیام کرد. گویی مسئله امر به معروف و نهی ازر منکر در سیره ائمه معصوم ما آنقدر پر اهمیت و مورد توجه بوده که به وفور از آن در کنار نماز و زکات سخن به میان رفته است و کرامات داتی و رفتاری ایشان نیز همواره بر پایه احیای این دو فریضه استوار است و با توجه به مقام الگو بودن ایشان می توان اینگونه استنباط کرد که جزء به جزء رفتارهای ایشان نشانگر اهمیت بالایی ست که برای این فرضتین قائل اند و با رفتار خود در صدد انتقال این مفاهیم والا به جامعه بشریت اند .
آن جا که از «ابراهیم بن عباس» نقل است که در خصوص حضرت امام رضا (ع) میگوید:«هیچگاه ندیدم که امام رضا علیه السلام در سخن بر کسی جفا ورزد، و نیز ندیدم که سخن کسی را پیش از تمام شدن قطع کند، هرگز نیازمندی را که میتوانست نیازش را بر آورده سازد رد نمیکرد، در حضور دیگری پایش را دراز نمیفرمود، هرگز ندیدم به کسی از خدمتکاران و غلامانشان بدگوئی کند، خندهی او قهقهه نبود بلکه تبسم بود، چون سفرهی غذا به میان میآمد همهی افراد خانه حتی دربان و مهتر را نیز بر سفرهی خویش مینشاند و آنان همراه با امام غذا میخوردند.شبها کم میخوابید و بیشتر بیدار بود، و بسیاری از شبها تا صبح بیدار میماند و به عبادت میگذراند، بسیار روزه میداشت و روزهی سه روز در هر ماه را ترک نمیکرد ، کار خیر و انفاق پنهان بسیار داشت، وبیشتر در شبهای تاریک مخفیانه به فقرا کمک میکرد.
این گونه رفتار ها همه و همه بیانگر اوج اهمیت آن حضرت به مسائل اخلاقی و اجتماعی و فردی و ارزشی ایست که ایشان برای این امور قائل بودند .
در نزد خداوند تقوا بر هر امری ارجح است
شخصی به امام عرض کرد:به خدا سوگند هیچکس در روی زمین از جهتبرتری و شرافت پدران به شما نمیرسد.
امام فرمود:تقوی به آنان شرافت داد و اطاعت پروردگارآنان را بزرگوار ساخت.
همچنین است در جایی دیگر مردی از اهالی بلخ میگوید:در سفر خراسان با امام رضا علیه السلام همراه بودم، روزی سفره گسترده بودند و امام همهی خدمتگزاران و غلامان حتی سیاهان را بر آن سفره نشاند تا همراه او غذا بخورند.
من به امام عرض کردم:فدایتان شوم.بهتر است اینان بر سفرهیی جداگانه بنشینند.فرمود: ساکتباش، پروردگار همه یکی است، پدر و مادر همه یکی است، و پاداش هم باعمال است.
و این تذکر امام رضا (ع) به خوبی نشان دهنده تاکید ایشان به موضوع نهی از منکر فرد همراه و همچنین توصیه به برابری انسان ها می باشد .
امامان معصوم و گرامی ما در تربیت پیروان و راهنمائی ایشان تنها به گفتار اکتفا نمیکردند، و در مورد اعمال آنان توجه و مراقبت ویژهیی مبذول میداشتند، و در مسیر زندگی اشتباهاتشان را گوشزد میفرمودند تا هم آنان از بیراهه به راه آیند، و هم دیگران و آیندگان بیاموزند.
«سلیمان جعفری»از یاران امام رضا علیه السلام میگوید:برای برخی کارها خدمت امام بودم، چون کارم انجام شد خواستم مرخص شوم، امام فرمود:امشب نزد ما بمان. همراه امام به خانهی او رفتم، هنگام غروب بود، غلامان حضرت مشغول بنائی بودند امام در میان آنها غریبهیی دید، پرسید:این کیست؟عرض کردند:به ما کمک میکند و به او چیزی خواهیم داد.
فرمود:مزدش را تعیین کردهاید؟
گفتند:نه!هر چه بدهیم میپذیرد.
امام بر آشفت و خشمگین شد.من به حضرت عرض کردم:فدایتان شوم خود را ناراحت نکنید. ..
فرمود:من بارها به اینها گفتهام که هیچکس را برای کاری نیاورید مگر آنکه قبلا مزدش را تعیین کنید .
به هر تقدیر دوران پر برکت و همراه با کرامات امامت امام رضا (علیه السلام) جملگی دلالت بر عظمت بیکران ایشان دارد . امیدا است با مطالعه دقیق متون مرتبط با این موضوعات به درک صحیح و درستی از شیوه های زندگی مدنظر اهل بیت علیهم السلام دست یابیم .
منابع و ماخذ:
اعلام الوری ص ۳۱۴
عیون اخبار الرضا ج ۲ ص ۱۷۴
کافی ج ۸ ص ۲۳۰
کوهساری
نظرات شما عزیزان: